Hai hoxe un século, o 4 de outubro de 1914, un grupo de 93 intelectuais alemáns facía público un manifesto, coñecido como Manifesto dos 93, negando as atrocidades cometidas polo exército alemán durante a invasión de Bélxica no verán de 1914.
Moitos dos seus asinantes foron esquecidos. É o caso de Philipp Lenard e Wilhelm Wien, Premios Nobel de Física en 1905 e 1911, heraldos da supremacía alemá na guerra de ideas paralela á guerra real. Pero a presenza de figuras como Felix Klein e Max Planck mostra a profundidade do mal, un mal que se revelará sen disimulos anos máis tarde en movementos como Deutsche Mathematik e Deutsche Physik e que custará millóns de vidas en Europa.
Ao mundo civilizado.
Como representantes da ciencia e da arte alemá, os abaixo asinantes protestamos solemnemente ante o mundo civilizado polas mentiras e calumnias con que os nosos inimigos intentan ensuciar a xusta e nobre causa de Alemaña na dura loita que nos impuxeron e que ameaza nada menos que a nosa existencia. A marcha dos acontecementos tense encargado de refutar a mentireira propaganda que non anunciaba senón derrotas alemás, aínda que agora se empregan con moito máis ardor para falsear a verdade e facernos odiosos. Contra isto protestamos levantando a nosa voz, que é a voz da verdade.
Non é verdade que Alemaña provocase esta guerra. Nin o Pobo, nin o Goberno, nin o Emperador alemán a quixeron. Ata o último momento, ata o imposible, Alemaña loitou por manter a paz. O mundo enteiro pode xulgar as probas que proporcionan os documentos auténticos. En innumerables ocasións ao longo dos vinte e seis anos do seu reinado, Guillerme II defendeu a paz, feito que mesmo os nosos inimigos recoñeceron. Esquecen que este Emperador, ao que se atreven a comparar con Atila, foi obxecto das súas burlas a causa dese amor inquebrantable pola paz. Ameazado e despois atacado a traizón por tres grandes potencias, o noso pobo levantouse como un só home.
Non é verdade que vulnerasemos de xeito criminal a neutralidade de Bélxica. Temos a proba irrefutable de que Francia e Inglaterra decidiran vulnerar esa neutralidade coa conivencia de Bélxica. Tería sido un suicidio por parte da nosa patria non se adiantar a iso.
Non é verdade que os nosos soldados atentasen contra a vida e os bens dun só cidadán belga sen verse forzados a iso en lexitima defensa, porque unha e outra vez, a pesar das advertencias, a poboación disparou a traizón sobre as nosas tropas, mutilou feridos e asasinou médicos que exercían a súa humanitaria profesión. Non hai infamia maior que ocultar as atrocidades destes asasinos e acusar dun crime aos alemáns polos castigos que se viron obrigados a inflixir a estes bandidos.
Non é verdade que as nosas tropas destruísen Lovaina brutalmente. Asaltadas as súas posicións por unha poboación furiosa, ao seu pesar, as nosas tropas tiveron que tomar represalias e bombardear unha parte da cidade. A maior parte de Lovaina mantense intacta. A famosa Casa do Concello quedou intacta porque, a risco da súa vida, os nosos soldados protexérona das chamas. Por suposto, todos os alemáns lamentarían a destrución presente ou futura de obras de arte no curso desta terrible guerra. Pero, malia o noso grande amor pola arte, que non pode ser superado por ningunha outra nación, debemos rexeitar decididamente que o custo de salvar unha obra de arte supoña unha derrota dos nosos exércitos.
Non é verdade que fagamos a guerra sen respectar as leis internacionais. Os nosos soldados non cometen nin actos de indisciplina, nin crueldades. Non obstante, ao Leste da nosa patria, a terra empápase co sangue das mulleres e dos nenos masacrados sen piedade polas salvaxes tropas rusas, e no Oeste, as balas explosivas dos nosos adversarios destrúen os peitos dos nosos soldados. Os que se aliaron con rusos e serbios e non temen alentar a mongois e negros contra a raza branca, ofrecendo así ao mundo civilizado o espectáculo máis vergonzoso que se poida imaxinar, non teñen ningún dereito a chamarse a si mesmos defensores da civilización europea.
Non é verdade que a loita contra o chamado militarismo alemán non sexa tamén unha loita contra a nosa cultura, como pretenden os nosos hipócritas inimigos. Se non fose polo noso militarismo, a nosa civilización tería sido aniquilada hai tempo. Foi para protexela polo que xurdiu este militarismo no noso país, exposto como ningún outro a continuas invasións ao longo dos séculos. O Exército alemán e o Pobo alemán non son senón un e este sentimento une fraternalmente a 70 millóns de alemáns sen distinción de cultura, clase ou partido.
A mentira é a arma envelenada que non podemos arrancar das mans dos nosos inimigos. O único que podemos facer é declarar, levantando a voz ante o mundo enteiro, que os nosos inimigos dan falso testemuño contra nós. A quen nos coñece e foron, como nós, gardiáns dos bens máis prezados da humanidade, dicímoslles:
Créannos! Saiban que chegaremos ata o final desta loita como nación civilizada, como pobo para o que o legado de Goethe, Beethoven e Kant é tan sagrado como a súa terra e o seu fogar.
Respondemos diso co noso nome e a nosa honra:
|
Pero houbo os que conservaron a súa honra ao prezo do ostracismo como David Hilbert ou Ernst Zermelo, o exilio como Max Born, Max Dehn, Albert Einstein, Lise Meitner, Erwin Schrödinger ou Hermann Weyl, ou a morte como Felix Hausdorff, Georg Pick, Moritz Schlick ou Alfred Tauber.
A futura memoria
Matemáticos e físicos exiliados de Alemaña a partir de 1933
| Emil Artin Rafael Artzy Reinhold Baer Valentine Bargmann Guido Beck Felix Behrend Paul Bernays Felix Bernstein Lipman Bers Hans Bethe Salomon Bochner Max Born Alfred Brauer Richard Brauer Robert Breusch Herbert Busemann Arthur Cohn Stefan Cohn-Vossen Richard Courant Max Dehn Max Delbrück Albert Einstein Felix Ehrenhaft Paul Ërdos Paul Peter Ewald William Feller Werner Fenchel Adolf Fraenkel James Franck Kurt Friedrichs Otto Frisch Herbert Fröhlich Robert Frucht Dennis Gabor Gilda Geiringer Kurt Gödel Michael Golomb Emil Julius Gumbel Hans Hamburger Herman Otto Hartley Wilhelm Hauser Hans Heilbronn Walter Heitler Isidor Heller Ernst Hellinger Eduard Helly Grete Hermann Gustav Hertz Gerhard Herzberg Fritz Herzog Heinz Hopf Ludwig Hopf Kurt Hirsch Ernst Jacobsthal Fritz John Ilse Karger-Brauer Bernard Katz Nicholas Kemmer Herman Kober Arthur Korn Nicholas Kurti Rudolf Ladenburg Edmund Landau Emanuel Lasker Walter Ledermann |
Friedrich Levi Victor Lewin Hans Lewy Leon Lichtenstein Fritz London Karl Löwner Rudolf Lüneburg Eugene Lukacs Kurt Mahler Walter Mayer Lise Meitner Kurt Mendelssohn Karl Menger Richard von Mises Paul Nemenyi Otto Neugebauer Albert Neuhaus Bernhard Neumann John von Neumann Emmy Noether Fritz Noether Rudolf Peierls Rose Peltesohn Felix Pollaczek George Pólya Alfred Pringsheim Hans Rademacher Richard Rado Hans Reichenbach Helene Reschovsky Werner Rogosinski Werner Romberg Arthur Rosenthal Fritz Rothberger Erich Hans Rothe Hildegard Rothe-Ille Hans Samelson Peter Scherk Max Schiffer Otto Schilling Erwin Schrödinger Issai Schur Carl Ludwig Siegel Käte Sperling-Fenchel Otto Stern Wolfgang Sternberg Otto Szász Gábor Szegő Leó Szilárd Olga Taussky-Todd Edward Teller Feodor Theilheimer Bernhard Teitler Peter Thullen Otto Toeplitz István Vajda Abraham Wald Stefan E. Warschawski Alexander Weinstein Victor Weisskopf Hermann Weyl Eugene Wigner Grete Winter-Leibowitz Max Zorn . |
Matemáticos asasinados ou forzados ao suicidio a partir de 1933
| Ludwig Berwald, morto no gueto de Łódź en 1942. Otto Blumentahl, morto no gueto de Theresienstadt en 1944. Ludwig Eckhart, suicidio en Viena en 1938. Paul Epstein, suicidio en Dornbusch en 1939. Walter Fröhlich, morto no gueto de Łódź en 1942. Kurt Grelling, deportado ao campo de exterminio de Auschwitz en 1942. Friedrich Hartogs, suicidio en Munich en 1943. Felix Hausdorff, suicidio en Bonn en 1942. Margarete Kahn, deportada ao gueto de Piaski en 1942. Nelly Neumann, deportada en 1941 e asasinada en Minsk en 1942. Georg Alexander Pick, morto no gueto de Theresienstadt en 1942. Robert Remak, deportado ao campo de exterminio de Auschwitz en 1942. Moritz Schlick, asasinado en 1936 en Viena. Reinhold Strassmann, deportado a Theresienstadt en 1943 e morto en Auschwitz en 1944. Alfred Tauber, deportado ao gueto de Theresienstadt en 1942. |
N.B.: A tradución do manifesto correspóndese coa versión francesa publicada en Wikipedia, similar agás pequeños detalles á versión incluída no traballo de Marie-Éve Chagnon, Le Manifeste des 93 : La nature de la mobilisation intellectuelle allemande au déclenchement de la grande guerre (1914-1915), na Universidade de Québec en Montreal. As listas de vítimas do nazismo limítanse a nomes documentados a través da rede, pero todos aqueles que non se mencionan merecen igualmente o tributo da nosa memoria.
